Transparantie en vertrouwen essentieel bij zorgcontractering

Chris Karsten en Koen Vanhemel zijn allebei business controller. Karsten bij de gemeente Dordrecht en Vanhemel bij jeugdzorgaanbieder Stichting Enver. Tijdens de Wisselstage, het uitwisselingsprogramma dat het Ketenbureau in samenwerking met The Curious Network organiseert, liepen ze een dag met elkaar mee. Het bleek voor hen allebei een leerzame ervaring. En ondanks de op het oog tegengestelde belangen waren ze het erover eens dat transparantie en vertrouwen essentiële ingrediënten zijn.

Over de vraag of hij praktische inzichten opdeed tijdens zijn stage bij Enver, hoeft Chris Karsten niet lang na te denken. “Wij betalen op dit moment voor de ‘no shows’, die kun je – in bepaalde segmenten – in rekening laten brengen bij de cliënt. Zo kun je ook het gedrag sturen dat leidt tot meer efficiency bij aanbieders. Ook leerde ik dat het inperken van keuzevrijheid in aanbieders kostenbesparend kan werken. Niet per se op tarief, maar wel op administratieve kosten, reistijd, controle en toezicht.”

Zzp-wetgeving en kosten

Veel organisaties bereidden zich op het moment van de Wisselstage voor op de nieuwe zzp-wetgeving. “De nieuwe zzp-wetgeving kan leiden tot lagere kosten als aanbieders de mensen vast gaan aannemen”, zegt Karsten. “Wel bestaat het risico dat ze er uitzendbureaus of onderaannemers tussen zetten die het juist weer duurder maken. We zullen daarom in onze contracten voorwaarden moeten opnemen over onderaannemers: waaraan moeten ze voldoen, hoe wordt toezicht gehouden enzovoort.”

Over kosten deed Karsten nog een ander inzicht op: “Naast regionaal inkopen, kunnen we ook regionaal gelijk beleid en verordeningen maken. Dat helpt in de administratieve lasten bij aanbieders. Voor hen is het onwerkbaar om voor elke gemeente op een andere manier te werken. We maken het dus zelf – als gemeenten – duurder voor iedereen. Wat het ook duurder kan maken is het, vanuit wantrouwen, opnemen van te veel regels in contracten. Bijvoorbeeld een verplichting om zorg ‘achter de voordeur’ te leveren, beperkt de mogelijkheid om die zorg in groepsverband te leveren, wat in sommige gevallen ook vanuit oogpunt van cliënt beter is.

Transparantie versus wantrouwen

Koen Vanhemel van Stichting Enver bevestigt dat verschillende regels van gemeenten de kosten voor zorgaanbieders verhogen: “Tijdens mijn stage merkte ik dat er wantrouwen bestaat richting commerciële zorgaanbieders, bijvoorbeeld dat zij de zorg zo lang mogelijk willen laten doorlopen. Dit wantrouwen leidt tot een overdaad aan regels en procedures, wat extra werk en kosten oplevert voor beide partijen. Geld dat niet rechtstreeks naar zorg gaat. Zouden we niet veel transparanter met elkaar kunnen omgaan? Bijvoorbeeld door gemeenten direct inzicht te geven in onze kosten, werkwijzen en cijfers. Enver is een stichting zonder winstoogmerk, wat betekent dat alle middelen ten goede komen aan de zorg. Omgekeerd zou inzicht in gemeentelijke cijfers ons beter in staat stellen de zorg te organiseren. Transparantie kan regels verminderen. Ik merkte dat de gemeente Dordrecht hier in beginsel positief tegenover staat.”

Gebruik maken van sturingsinformatie

Karsten vindt het zorgelijk om te zien hoe verschillende systemen, processen en contracten leiden tot veel overhead en inefficiëntie: “Dit terwijl het in de basis om 95% hetzelfde werk gaat. Elke gemeente en elke organisatie doet het op zijn eigen manier. Waarom?”

Vanhemel voegt toe: “Chris en ik hebben dezelfde uitdaging bij het beheren van budgetten. Hoe zorgen we ervoor dat onze bestuurders over de juiste sturingsinformatie beschikken voor het inzetten van budgetten voor jeugdhulp en Wmo? Volgens mij gaat het niet alleen om het beschikbaar maken van die informatie, maar ook om ervoor te zorgen dat organisaties deze echt gebruiken. Dat beschouw ik als een belangrijk onderdeel van mijn rol als business controller.”

De ene organisatie koopt in, de ander biedt aan. Maar het werk van een business controller is dus grosso modo hetzelfde. Ook de focus op preventie en bestaanszekerheid van inwoners delen gemeenten en zorgaanbieders, merkt Karsten op: “Ook bij Enver geven ze aan dat inzet op gezondheid, armoede en schulden belangrijk is en merkbaar leidt tot lagere zorgkosten.”